نسل وایمکس و ADSL منقرض می شود

اگر از کسانی باشید که ورود اینترنت به ایران را به خاطر داشته باشید، یعنی اوایل دهه ۷۰ شمسی حتما صدای بوق‌های اینترنت دایل‌آپ را هم به خاطر دارید که وصل ‌شدنش صبر و حوصله عظیمی می‌خواست و پس از برقراری ارتباط هم هر آن بیم قطع‌ شدنش بود. در این روش، کاربران از شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات اینترنتی اشتراک مدت‌دار می‌گرفتند و بر حسب زمان مجازشان از اینترنت استفاده می‌کردند. برخی هم از کارت اینترنت استفاده می‌کردند که در کافی‌نت‌ها یا دکه‌های مطبوعاتی برای فروش عرضه می‌شد. سپس در اوایل دهه ۸۰ شمسی دسترسی به اینترنتADSL نیز در کشورمان فراهم شد و به‌مرور به اغلب خانه‌ها رسوخ کرد و اینترنت دایل‌آپ را به خاطره‌ها سپرد.

این عبارت مخفف Asymmetric Digital Subscriber Line است که می‌توان آن را خط اشتراک دیجیتال نامتقارن نامید. این روش بدون ایجاد خط جدید و با استفاده از پهنای باند استفاده‌نشده خط تلفن عرضه می‌شود. این خطوط پرسرعت با نصب تجهیزاتی در مرکز تلفن کاربران و از سویی نصب مودم در محل استقرار کاربر استفاده می‌شود. از ویژگی‌های این سرویس که باعث محبوبیت چشمگیرش شد این است که هنگام استفاده، خط تلفن کاربر اشغال نمی‌شود و می‌توان همزمان از تلفن یا فکس و اینترنت استفاده کرد؛ موضوعی که پیش از آن در اینترنت دایل‌آپ امکان‌پذیر نبود و کاربران هنگام استفاده از اینترنت نمی‌توانستند از تلفن یا فکس استفاده کنند.

البته در این میان مشکلاتی هم وجود داشت که باعث ظهور اینترنت وایمکس شد. یکی از مهم‌ترین این مشکلات این است که با استفاده از سرویس ADSL کاربر نمی‌تواند از یک اشتراک در مکان‌های مختلف استفاده کند و همچنین امکان تغییر خط تلفن مورد استفاده به دلیل نصب تجهیزات در مخابرات وجود ندارد و این شرایط برای مستاجرها نامناسب است به همین سبب سرویس وایمکس به‌عنوان حلال این مشکلات ظهور کرد. البته این‌طور که شواهد نشان می‌دهد، وایمکس و حتی ADSL در رقابت با تکنولوژی‌هایی از قبیل ۳G (نسل سوم موبایل) و LTE (نسل چهارم)، آینده روشنی نخواهد داشت.

در این میان برخی شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات اینترنتی به ارائه خدمات اینترنت بی‌سیم مانند وایمکس پرداختند. وایمکس (WiMAX) یک پروتکل ارتباطی برای دسترسی پهن باند بی‌سیم است. وایمکس که مخفف عبارت World Wide Interoperability for Microwave Access به معنای هم‌کُنش‌پذیری جهانی برای دسترسی ریزموج است امکان دسترسی به اینترنت را به هردو صورت ثابت و سیار فراهم می‌آورد. وایمکس در ایران در زمان خود باعث گسترش و افزایش ضریب نفوذ دسترسی به اینترنت شد. اپراتور سراسری وایمکس در سال ۸۷ پروانه فعالیت خود را از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دریافت کرد و در سال ۸۹ بهره‌برداری تجاری از شبکه آغاز شد. بی‌سیم‌بودن وایمکس مهم‌ترین ویژگی آن بود که بر دیگر روش‌های دسترسی به اینترنت در آن زمان برتری داشت. مصطفی محمدی، رئیس سابق انجمن صنفی کارفرمایان اینترنتی، در این باره به دنیای‌اقتصاد می‌گوید: با حضور اینترنت ۳G و ۴G موبایل وایمکس دیگر حرفی برای گفتن نداشت و حالا دیگر کاربری خاصی ندارد. محمدی علت این امر را محدودیت فاصله می‌داند و می‌گوید: وقتی اینترنت موبایل آمد، دیگر آن موبیلیتی که در وایمکس به‌عنوان یک امتیاز بود از بین رفت.

 سرویس اینترنت TD-LTE

اما جدیدترین فناوری در حوزه توزیع اینترنت یکی دو سالی است که وارد ایران شده است. این فناوری که TD-LTE نام دارد برای اولین بار در دنیا در سال ۲۰۱۰ از طریق شرکت اریکسون به‌طور آزمایشی اجرا شد. بعدها به کشور ما نیز آمد و با عنوان وایمکس پیشرفته عرضه شد. حالا دو اپراتور به ارائه این سرویس می‌پردازند البته هنوز این فناوری آنطور که باید جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده است. ولی جایگزین مناسبی برای سرویس‌های وایمکس محسوب می‌شود تا کاربران سرویس پایدارتر و سریع‌تری داشته باشند. فناوری TD-LTE را می‌توان اینترنت ۴G ثابت نامید که درواقع آخرین نسل اینترنت ثابت است. این سرویس گزینه مناسبی برای کسانی است که از کیفیت خدمات ارائه‌شده از طریق ADSL رضایت ندارند یا حتی در محل زندگیشان پورت خالی برای ارائه خدمات اینترنت ثابت وجود ندارد و در صف انتظار به سر می‌برند تا شاید روزی برسد که نوبتشان شود.

البته این سرویس آنطور که باید هنوز فراگیر نشده و کمی زمان لازم دارد. هرچند ظاهرا از لحاظ ارائه خدمات مطلوب هم در جایگاه مناسبی نیست و برخی مشترکان از کیفیت و سرعت نامطلوب و پوشش ضعیف آنتن‌دهی این مودم‌ها گلایه دارند. یکی دیگر از علت‌هایی که باعث شده کاربران کمتر به سمت این سرویس جدید روی بیاورند تجربه استفاده از همین وایمکس‌هاست که پس از مدتی جایگزینی برای آنها آمد و تلویحا رو به حذف‌شدن رفتند. به تبع این نگرانی برای کاربران هم پیش می‌آید که چه سرنوشتی در انتظار سرویس TD-LTE است و چه تضمینی است برای اینکه مودم‌های این سرویس هم مانند مودم‌های وایمکس روی دستشان نماند.

 

اینترنت موبایل

در این میان شرکت‌های همراه اول و ایرانسل و تالیا اقدام جدیدی کردند که درصورت داشتن کیفیت استاندارد می‌تواند همه روش‌های پیشین را پشت سر بگذارد؛ ارائه خدمات روی تلفن همراه. نخستین شبکه‌های مخابراتی از اینترنت ۲G استفاده کردند و این فناوری حدود ۱۵ سال پیش ‌وارد ایران شد. این نسل از اینترنت هرچند به نوبه خود برای کاربران جالب بود با این حال سرعت مناسبی نداشت و نمی‌توانست جایگزینی برای سرویس‌های اینترنت ثابت شود. بعدها که نسل سوم اینترنت آمد توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد. اینترنت ۳G با پهنای باند بیشتر از ۲G توانست قابلیت‌های جدیدی از جمله MMS را به تلفن‌های همراه بیاورد. البته در کشور ما اینترنت نسل سوم روی موبایل با آنکه روی کاغذ پهنای باند و سرعت و کیفیت بالایی دارد،خیلی نتوانست نظر مطلوب کاربران را به خود جلب کند و کاربر هنگامی راضی می‌شد که آن را با اینترنت نسل دوم مقایسه می‌کرد؛ نه اینترنت نسل سوم استاندارد جهانی.

با این حال، اغلب کاربران از این اینترنت روی تلفن‌های هوشمندشان استفاده می‌کردند و همچنان در منازل یا محل کارها اینترنت ثابت حرف نخست را می‌زد، البته هنوز هم این قبیل اینترنت‌ها به‌ویژه اینترنت ADSL در بین کاربران جایگاه ویژه‌ای دارد و کمتر کسی را می‌بینیم که در منزل خود از این سرویس استفاده نکند و به اینترنت تلفن همراه خود قانع شود ولی سوال اینجاست آیا اینترنت نسل چهارم هم نمی‌تواند نسل ADSL و حتی TD-LTEنورسیده را از بین ببرد؟ واقعیت این است که اینترنت نسل چهارم حالا دیگر در حال فراگیرشدن است و با پهنای باندی که دارد عملا می‌تواند نیاز به اینترنت ADSL وTD-LTE را که ثابت و دست‌وپاگیر هستند از بین ببرد. البته رئیس سابق انجمن صنفی کارفرمایان اینترنتی آینده نزدیکی برای منسوخ‌شدن اینترنت ADSL نمی‌بیند. محمدی در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: نوع کاربری در گوشی‌های همراه با نوع کاربری در پی‌سی‌ها که با استفاده از ADSL به اینترنت متصل هستند متفاوت است.

بنابراین کاربران ترجیح می‌دهند کارهای جدی و تجاری را روی لپ‌تاپ‌ها و پی‌سی‌ها انجام دهند که نیاز به ADSL دارد. او می‌گوید در حال حاضر و با شرایط موجود روی تلفن همراه فقط می‌شود کارهای ساده و سبکی مانند استفاده از شبکه‌های اجتماعی انجام داد. از نظر محمدی، کل شبکه موبایل و نوع اپلیکیشن‌های موبایل باید پیشرفت زیادی بکند و آنقدر فراگیر بشود که همه کاربران بتوانند از آن استفاده جدی بکنند و این دست‌کم در کشور ما راه دور و درازی در پیش دارد، چراکه همچنان سرعت و پایداری اینترنت نسل چهارم به ADSL نمی‌رسد و با وجود تبلیغات فراوانی که در این زمینه وجود دارد عملا این نوع اینترنت پوشش و پایداری جالب توجهی ندارد. ضمن اینکه همگام با پیشرفت نسل‌های اینترنت، موبایل،‌ نسل‌های پیشرفته ADSL مانند VDSL) Very high bit-rate DSL) و FTTH در راه است و این فناوری از بین نخواهد رفت.